Empathiek

"Goh wat sympathiek van je". Leuk om te horen, je wordt aardig gevonden, je gebaar wordt gewaardeerd. Ook op de Big-Five (de meest verantwoorde persoonlijkheidstest) is de mate van vriendelijkheid een onderscheidende eigenschap tussen mensen. Er bestaan dus aardige mensen en minder aardige mensen en dat is mede in aanleg verklaarbaar. Hoewel aardig doen natuurlijk wel geleerd kan worden...

Wat iets lastiger ligt, is de aanleg voor empathie ofwel je empathisch vermogen. Een zeker kunnen waar wat minder rek in lijkt te zitten als het gaat om aanleren. Maar waarom eigenlijk? Juist daar zit het verschil met sympathie, want empathie kent naast een affectieve component ook een cognitieve. Je zult het moeten kunnen begrijpen. Meevoelen (sympathie) versus invoelen (empathie). Meevoelen doe je ook meer vanuit je eigen herkenning, bij invoelen ben je meer bij de ander dan bij jezelf.

Daar waar je sympathie kan wantrouwen (immers, welk doel dient dat aardige gedrag?) kan dat met empathie niet. Begrip veinzen kan natuurlijk wel, maar dat is gemakkelijk te doorgronden met een of enkele vragen. Empathie is de balans tussen hoofd en hart, waar sympathie enkel hart is. Daarom is empathie ook vele malen kwalitatiever en voor degene die graag begrepen wil worden waarschijnlijk heel herkenbaar.

Om je empathisch vermogen te ontwikkelen en nog beter in te zetten, kan je jezelf in bepaalde mate trainen. Door bijvoorbeeld empathisch te luisteren (zoals Rosenberg het noemt in de Geweldloze Communicatie). Door je vragen te richten op onder de waterlinie (zoals de Ijsberg van Mcclelland), om, zoals ik laatst ergens las, iemand tevoorschijn te luisteren. Door de tijd te pakken om echt stil te staan. En misschien ook wel door je eigen wil om de ander te begrijpen eens kritisch te toetsen...

Voel je je begrepen door de ander? Door een parafrase, een gevoelsreflectie of een blik? Geniet van het moment en mocht je de ander willen bedanken dan dekt deze zin waarschijnlijk veel meer de lading: "Goh wat empathiek van je".