Wat is het tegenovergestelde van oordelen?
Vaak stel ik deze vraag in begeleiding en het blijkt een lastige. Want we zijn collectief een beetje besmet met het idee dat we niet zouden mogen oordelen, althans we spreken elkaar er te pas en onpas op aan. "Dat is een oordeel !" Ja, dat klopt. Dat ook trouwens :-) Dat doen we om een beetje grip en controle op de wereld om ons heen te hebben. Compleet oordeelloos leven is een utopie en geen doel op zich. De buddha's onder ons daargelaten...
Met andere woorden, niet-oordelen is niet het bedoelde tegenovergestelde. Ook het uitstellen van je oordeel is dat niet, al is niet direct ergens iets van vinden meestal wel de verstandige optie. Nee, het gaat er om je om dat je herkent wie er spreekt, omdat er vaak een innerlijk conflict ten grondslag ligt aan een last, jeuk of kramp.
Sluiten je verwachtingen nog wel voldoende aan bij je gevoel? Weet je wat je inclusief je lijf nodig hebt en zorg je ervoor? Kloppen je analyses vaak, maar ervaar je weinig compassie? Maak je een onderscheid tussen hoofd en hart? Het zijn zo maar wat vragen die een disbalans kunnen verhelderen tussen oordeel en ..... behoefte!
Behoefte in de zin van universele psychologische behoeften. Denk aan de behoefte aan betekenis, de behoefte aan autonomie, de behoefte aan zekerheid, de behoefte aan ontwikkeling. Het is een limitatief lijstje en het definieert in psychologische zin de mens. Want zo bezien is er altijd een behoefte aan het woord. Wat vraagt mijn systeem? Rust? Vertrouwen? Ruimte? Zingeving?
Om hoofd en hart wat dichter bij elkaar te brengen, op zoek naar zelfempathie, ben je dus je eigen DJ en heb je de beschikking over een mengpaneel. In het 2-dimensionale plaatje hierboven staat het schuifje wat meer richting behoefte en dat is uiteraard geen toeval.
Want in hoeverre ben je je bewust van welke 'need' jou op dit moment drijft? Ben je in contact met je lijf? Stroomt het voldoende of springt je ratio vanuit het niets weer aan? Hoe lang mag je van jezelf stilstaan bij je innerlijke flow?
Mijn idee is dat we overmatig zijn getraind om rationeel te zijn, om vanuit analyse en diagnose te werken en daarmee is er altijd wel een norm, impliciet of expliciet. Maar dat staat soms volledig los van wie we zijn en wat we in psychologische zin nodig hebben. Dat zijn we tegenwoordig geregeld kwijt en moeten we dan gaan herontdekken. De troost is dan dat het wel te trainen valt. Veel oefening en aandacht maakt immers nieuwe gewoonten. De beloning is de balans.
