Dankkaart

Fijne stiltedagen 🤫. Vanuit het 🧡. "A wise man once said nothing".

Misofonie

Reis je met de trein dan ontkom je niet aan de kakofonie van geluiden in een willekeurige coupé. Moet je Hsp-er zijn om al die krakende en knisperende verpakkingen te horen?

Chocoladewikkels, chipszakken, snoeppapiertjes. Herkenbaar? Luister je muziek als redding, ga je ergens anders zitten of zit je het gewoon uit? Waarschijnlijk heb je alles wel een keertje geprobeerd.

De misofonie-therapie (zoals in het UMC in A'dam wordt gegeven) grijpt terug op de aloude principes van de cognitieve herstructurering: koppel het objectieve geluid aan een positieve associatie, zoals bijvoorbeeld het knisperen van verse sneeuw als je erover heen loopt. De resultaten daarmee zijn goed, al vraagt het natuurlijk intensieve en actieve training. Als 't de scherpe kantjes van de anders soms zo heftige beleving afhaalt, is het vanzelfsprekend al winst.

Andere ideeën zoals bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen (buik) of aarden met je beide voeten op de grond zijn ook helpende' technieken' om het draaglijk te maken. Mijn beste advies echter is om zelf iets zinvols te doen, ter afleiding maar meer nog om jezelf te voeden (!) en niet enkel bezig te zijn met opvangen. Wat dat zinvols zou moeten zijn is natuurlijk heel persoonlijk. Wat zou dat voor jou kunnen zijn?

Het laat zich nu gemakkelijk raden waar deze column is ontstaan, met dank aan mijn medepassagiers.

Ik ben zojuist de Noordpool overgestoken, soms stond ik even stil, meestal danste ik over de nog onaangeroerde sneeuw. De ijsbeer die me plotseling enthousiast begroette bleek slechts een luide hoestbui van m'n buurman. Ik had 'm bijna geknuffeld.

Empathiek

"Goh wat sympathiek van je". Leuk om te horen, je wordt aardig gevonden, je gebaar wordt gewaardeerd. Ook op de Big-Five (de meest verantwoorde persoonlijkheidstest) is de mate van vriendelijkheid een onderscheidende eigenschap tussen mensen. Er bestaan dus aardige mensen en minder aardige mensen en dat is mede in aanleg verklaarbaar. Hoewel aardig doen natuurlijk wel geleerd kan worden...

Wat iets lastiger ligt, is de aanleg voor empathie ofwel je empathisch vermogen. Een zeker kunnen waar wat minder rek in lijkt te zitten als het gaat om aanleren. Maar waarom eigenlijk? Juist daar zit het verschil met sympathie, want empathie kent naast een affectieve component ook een cognitieve. Je zult het moeten kunnen begrijpen. Meevoelen (sympathie) versus invoelen (empathie). Meevoelen doe je ook meer vanuit je eigen herkenning, bij invoelen ben je meer bij de ander dan bij jezelf.

Daar waar je sympathie kan wantrouwen (immers, welk doel dient dat aardige gedrag?) kan dat met empathie niet. Begrip veinzen kan natuurlijk wel, maar dat is gemakkelijk te doorgronden met een of enkele vragen. Empathie is de balans tussen hoofd en hart, waar sympathie enkel hart is. Daarom is empathie ook vele malen kwalitatiever en voor degene die graag begrepen wil worden waarschijnlijk heel herkenbaar.

Om je empathisch vermogen te ontwikkelen en nog beter in te zetten, kan je jezelf in bepaalde mate trainen. Door bijvoorbeeld empathisch te luisteren (zoals Rosenberg het noemt in de Geweldloze Communicatie). Door je vragen te richten op onder de waterlinie (zoals de Ijsberg van Mcclelland), om, zoals ik laatst ergens las, iemand tevoorschijn te luisteren. Door de tijd te pakken om echt stil te staan. En misschien ook wel door je eigen wil om de ander te begrijpen eens kritisch te toetsen...

Voel je je begrepen door de ander? Door een parafrase, een gevoelsreflectie of een blik? Geniet van het moment en mocht je de ander willen bedanken dan dekt deze zin waarschijnlijk veel meer de lading: "Goh wat empathiek van je".

Ik ben ik

Het is een bijzonder fenomeen en je hoort er niet alle dagen over, maar wie het heeft meegemaakt zal het direct herkennen: het in de kindertijd opgedane plotselinge inzicht van de eigen individualiteit, een bewustzijnspingetje, een moment van een sterk en overtuigend besef van je eigen ik. Herkenbaar?

Ook ik liep er jaren mee rond, met die unieke jeugdherinnering (ik denk dat ik een jaar of 10 jaar was). Heb er zeker wel over verteld, maar stond er niet nadrukkelijk bij stil. Totdat ik het boek van Kohnstamm onder ogen kreeg. Toen bleken er dus meer mensen te bestaan met een soortgelijke ervaring. Wow, wat een bevestiging en tegelijkertijd werd het mysterie an sich er niet kleiner op. Want evenzoveel duidingen als persoonlijke verhalen en interpretaties...

Wat rest, is de verwondering over dit weinig beschreven psychologische fenomeen, wat bestaansrecht heeft getuige de vele verzamelde ervaringen, maar waar nog niet eerder onderzoek naar gedaan is.

Voor mij was het als kind een beangstigend idee, een beperkend besef, dat je niet de ander was of kon zijn. Dat je het hier mee moest doen, geen ontsnappen meer aan. Dat laatste gevoel was sterk: ik kon vanaf nu niet meer weg, geen kant op, ik voelde me gevangen in mezelf.

Onlangs ben ik 50 jaar geworden. De behoefte aan ruimte, vrijdenken en autonomie is er niet minder op geworden en nog elke dag ontvouwt het leven zich verder, maar dit unieke pingetje koester ik toch wel met een bijzonder genoegen...

Resilience

"Vallen mag, opstaan moet."

Deze waarde weerspiegelt de actuele aandacht voor het thema 'resilience", vrij vertaald naar mentale veerkracht. Een codewoord in het beter leren omgaan met stress en dreigende burnout.

Maar wat is het eigenlijk precies? Is het dan hetzelfde als incasseringsvermogen? Beproefd worden en terugveren? Het lijkt in ieder geval nodig om effectieve weerstand te geven aan de eisen van de moderne tijd.

"Bij het definiëren van veerkracht is het belangrijk om te specificeren of veerkracht wordt beschouwd als een eigenschap, een proces of een uitkomst. In het licht van tegenspoed, trauma of tragedie.

Het is vaak verleidelijk om een ​​binaire benadering te kiezen bij het overwegen of veerkracht aanwezig of afwezig is. Echter, in werkelijkheid bestaat veerkracht waarschijnlijker uit een continuüm dat in verschillende mate aanwezig kan zijn in meerdere domeinen van het leven. Een persoon die zich goed aanpast aan stress op een werkplek, kan zich misschien niet goed aanpassen in zijn of haar persoonlijke leven of in zijn relaties." Tot zover oude wijn in nieuwe zakken, maar

"in plaats van het grootste deel van hun tijd en energie te besteden aan het onderzoeken van de negatieve gevolgen van trauma, kunnen clinici en onderzoekers tegelijkertijd methoden leren evalueren en leren om de veerkracht te vergroten. Met een dergelijke benadering wordt het veld afgeleid van een zuiver op tekort gebaseerd model van geestelijke gezondheid, in de richting van op competentie gebaseerde modellen, die zich, naast het aanpakken van psychopathologie, richten op preventie en het opbouwen van sterke punten." Lees HIER een uitgebreide paneldiscussie tussen wetenschappers hierover.

Bovenstaande sluit aan bij wat in de volksmond is gaan heten: de beperkingen van het medische model. Werken vanuit tekorten geeft namelijk de verkeerde energie, haalt de motivatie omlaag en doet mensen tekort. We werken al zo hard en dan is het nog niet goed genoeg ... Daarbij is het niet altijd gezegd dat de winst direct bij het individu te halen valt; immers investeren in de omgeving kan evenveel of zelfs meer effect sorteren. Maar als je dan toch bereid bent aan jezelf te werken, start dan bij wat er al is, hoe gering dat ook kan aanvoelen, en bouw dáárop verder, stap-voor-stap. Dat is het maatwerk dat er nodig is om te groeien, te ontwikkelen en aan zelfvertrouwen te winnen.

"Don't seek mental health, seek development and you'll find both." (Dabrowski)

Uitkomsten bij deze aanpak zijn vrijwel altijd dezelfde: de eenzijdige benadering in het omgaan met stress heeft gaandeweg plaatsgemaakt voor het ervaren van een keuze: door het ontwikkelen van een zogeheten copingpallet zijn er mogelijkheden ontstaan om anders, beter, effectiever èn kleurrijker met situaties om te gaan. Nieuw perspectief in de goede energie !

DISCLAIMER: de meeste meerwaarde van het concept veerkracht zit vanzelfsprekend in de preventiesfeer; op het moment dat je al aan het overleven bent, is het tijd voor actie om te voorkomen dat je in een fase met meer existentiële vragen terecht komt. Werkgevers, ben alert en toon uw hulpbereidheid.